اؤزگور قادين

آذربايجان قاديني

قورماجا يازين و قادين

+0 به یه ن
قورماجا يازين و  قادين

يازار: دنيز گوندوغان

كؤچورن: آيدا بيات 

  ادبياتدا، يازين دونياسيندا قادين ايمگه لري نين يا دا گرَك كيشيليك گرَكسه ده قادينليق قورغولاري نين اساس اولاراق داها چوخ كيشي يازارلار طرفيندن اولوشدورولدوغو گئچميش زامانلاردان بوگونه دك گؤزلمله نن بير گئرچك اولاراق قارشيميزا چيخماقدادير. بو گؤزله مه داياناراق دا يازين دونياسيندا قادين يازارلارين نئجه ليگيندن سؤز ائتمك بو باغلامدا چتين گؤرونن بير اولغو حالينا گلميشدير چوخو زامان. چونكو، آتااركيل بير ديل دوزه ني نين ايچينده ياشاماق، ادبيياتين نسنه لري اولان قادينلار اوچون آيريجا بير سورون تشكيل ائتميشدير.عاغلين اؤز اركليگي، نسنل دوغرونون اوستونلويو، نسنل گئرچكليك اوزرينده گئده رك آرتان اگمنليك، قادينلارين عاغيللا دئييل دوغا ايله اؤزدشلشديريلمه سيني ده مشروعلاشديريركن، قادينلاري ادبيياتين اؤزنه سي حالينا گلمه لريني ده گوجلشديرميشدير. آنجاق، تاريخده 18 .يوز ايلده قادين كيشي روللاري نين توپلومسال تانيملامالاري نين قادين آچيسيندان گئرچكده نه دئمك اولدوغونو آنلاماغا، بير آچيدان دا آنلاتماغا يؤنه ليك بير قادين حركتي نين اولوشماغا باشلاماسي هر زامان سؤز ائديلن كيشي/عاغيل، قادين/دوغا ايكيليكلريني ده قيرماغا باشلاميشدير هئچ شوبهه سيز. دولاييسييلا قادينلار، يوزايللر گئچديكجه توپلومون و دولاييسييلا ادبيياتين هم نسنه لري هم ده جيدي بير بيچيمده اؤزنه لري حالينا گلميشدير. آنجاق قادينلار اوچون، پوليتيكا، سوسيال ياشام، صنعت آلانيندا قادينليق و كيشيليك قورغولاري آچيسيندان بيرچوخ تهلوكه لر و توزاقلار بولوندوغو كيمي ادبييات آلانيندا دا تهلوكه لر و توزاقلار قاچينيلماز اولموشدور. نه واركي قادينلار بوتون بو قارشيتليقلارا، قيستيريلميشليقلارا، تهلوكه لر و توزاقلارا يئننه يازاراق جواب وئريركن اؤزلرينه خاص اؤزل بير يازين تورونو ده برابرينده گتيرديكلري، آتااركيل ايدئولوژيني قيرما چاباسي نين يازين يولوندان گئچديگي ده چوخ ياخشي اؤنه سوروله بيلر .

  اؤنجه ليكله يوخاريدا سؤز ائديلن آتااركيل ايدئولوژيني قيرمانين تملي نين 18. يوز ايله دايانان بير چابانين اورونو اولدوغونو سؤيله يه بيله ريك. چونكو 18. يوز ايله قدر قادينين يئري نين ائوي، سالت او ايشلري نين آلاني اولدوغونا ايليشكين ائورنسل بير اينانج حاكيمليگيني قوروماقدا ايدي. صنايع دئوريمييله بيرليكده كيشيلر فابريكالاردا يعني  ائودن ائشيكده چاليشماغا باشلاركن قادين دا داها چوخ ائوه محكوم ائديلمكده ايدي. بئله جه قاموسال/اؤزل آيريمي دا يوغون بير بيچيمده بليرگينلشميش، توپلومداكي سينيرلاري بليرله ميشدي. آنجاق، 18. يوز ايلين ائشيدليكچي اولماقلا بيرليكده كيشي مركزلي ايدئولوژيسينه ايلك كز 1845-ده مارگارئت فوللر، oman in Ninteeth Centruy - اون دوققوزونجو يوز ايلده قادين- آدلي كيتابيندان ايلك كز باغيمسيز بير قادين كولتوروندن سؤز ائتمكده ايدي. اونا گؤره قادينلار ايچلرينده كي  جؤوهري ايشله مه لي ايديلر. آرديندان، 19.يوز ايلده و داها سونراكي دؤنملرده قادين حركتي، بير هر دؤنمه گؤره گئده رك تجيل قازانماقدا و ائشيد حاقلار دؤيوشونده  هپ بير يئنيسيني داها ائكله مكده  ايدي: توپلومون هر پارچاسينا - عاييله، يؤنتيم، پوليتيكا صنعت، ادبييات - سون درجه باسقين بيچيمده حاكيم اولان كيشي اگمن توپلومو ائتكيله مه؛ حتا اونو دؤنوشدورمه يه يؤنه  ليك سيستملي بير چابا.     بو نوكته ده  اصلينده  فئمينيست الشتيري قاوراميني دا قيساجا ايرده له مك آيريجا اؤنمليدير. چونكو، آتااركيل بير ديل ايچينده بير نوعي حبس اولان  قادينلار اوچون، سؤزو ائديلن آتااركيل ديل دوزه ني نين دييشديرمه سورَجينده ان يئتكين آراجدير يازين. فئمينيست بير يازين آنلاييشي دا، ادبيياتين ايچرديگي چئشيتلي آتااركيل توزاقلار قارشيسيندا يئپ يئنني باخيش آچيلاري قازانديرماغي آماج ائدينمكده دير. دولاييسييلا، ائشيدليكچي دوشونجه ايله قادين حركتلري نين باشلانغيجينا ايلهام وئرن 18. يوز ايلدن اعتيبارن، قادينين كيشي نين قارشي قوطبا يئرلشديرديگي  " اؤته كي  "  اولاراق نيتلنديريلمه سيني ايرده له ين، سورغولايان و فرقلي باخيش آچيلاري اورتايا قويان بير الشتيريدير فئمينيست الشتيري. فئمينيست الشتيري نين، ادبييات الشتيريسينه اصيل قاتقيسي ايسه، يازين الشتيرمنلريني  "قادين ايماژي "  قادينليق و كيشيليك قورغولاري"  اوزرينه عيني قونو دوشونمه يه، بو قونويا فرقلي پنجره لردن باخماغا زورلاماق اولماسي. بونا گؤره دييشيك فئمينيست ياناشمالار، گره ك كولتورل اولاراق بليرلنن قادين، گرَكسه كولتورل اولاراق بليرلنن كيشي روللاري و بو روللارين يازين متني اوزرينده كي  ايز دوشوملريني اينجله ميش، صنعت ياپيتي آچيسيندان بو ايز دوشوملري الشتيرل بير ياناشمايلا سورغولاميشديلار بوگونه قدر. اؤرنك اولاراق، ساندرا م. گيلبرت و سوسان گوبار-ين Madoman in the Attic -تاوان آراسينداكي دلي قادين- آدلي ياپيتي 19. يوزايلين فرقلي بير گلنگيني اورتايا چيخارميشدير: قادينداكي يازارليق قورخوسو. گيلبرت و گوبارت، قادين سوسياليزاسيونونون قادينين ياراديجيليغينا نئجه يانسيديغيني بئله آچيقلاميشدير:  " قاديني، ملك كيمي داورانماديغي تقديرده جاناوار كيمي گؤرن بير توپلومدا، ملك اولماديغيني بيلن قادين اؤزنو جاناوار كيمي گؤرمك يا دا بو بيلينجين سوچلولوغويلا بير سورو خسته ليكلرله  بوغوشماق زوروندا قالميشدير. هيستري، آنوركسي… بو خسته ليكلره  قادين رومانلاريندا سيخجا راستلانير. " 

  دولاييسييلا ياواش ياواش ائتكينليگيني آرتتيران فئمينيست الشتيري نين اصيل آماجي زامان گئچديكجه داها دا نئت بير تابلو اورتايا قويماغا باشلاميشدير: جينسييت روللاري نين يازيندا نئجه قورغولانديقلاري و گئرچكده نئجه قوطبلاشديغي و كيشي اگمن ايدئولوژيلرين يازين ياپيتيندا نئجه شكيللنديگي و قاديني نئجه، هارادا قونوملانديرديغي و بو ايدئولوژيلرين و قورغولارين دا گئرچكده قادين اوچون نه ايفاده ائتديگي، يازيدا نئجه يئنيدن دوغرو اوخومايلا دييشيكليك گؤسترجه يي سون درجه جيدي بير اينجله مه آلاني اولموشدور. آرتيق ادبي گلنكلري اولوشدوران و يازيندا كيلومتره تاشلاري ساييلان كلاسيكلر، كلاسيكلرين چئويريلري، صنعت ياپيلاري يئنيدن اينجله مه يه آلينميش، بوتون ايمگه لر ترس اوز ائديليب يئنيدن يوروملانماغا آچيق حالا گتيريلميشدير. كولودني، 1980-ده يازديغي مقاله سينده اصلينده بو يئني فئمينيست الشتيري نين ده چيخيش نؤقطه سيني بليرله ميشدي بير باخيما. كولودني-ين اوچ ساپتاماسينا گؤره؛  "  ادبييات تاريخي كئيفيدير، حتا بير قورغودور. متين اوخوما يؤنتملري بو قورغويو سوردورمه ميز اوزره بيزي قوشوللانديران يؤنتملردير. بو اوزدن گرَك الشتيرل دَيرلنديرمه لر گرَكسه بو دَيرلنديرمه لره دايانديريلميش  " تمل اوخوما "  ليسته لري كئفيدير. "  . دولاييسييلا، فئمينيست الشتيري قادين حركتييله و اصلينده داها سونرا پوست مودئرن- ياپيسالچي حركتلييله بيرليكده قوشوت اولاراق گليشميش و يازيندا يئپ يئني آچيليملاري، قادينليق و كيشيليك قورغولاريني گئرچكده ترسيندن ده اوخوياراق يئپ يئني يوروملاري برابرينده گتيرميشدير. سونوندا دا باغيمسيز قادين الشتيريلري پراتيگي اورتايا چيخميشدير. بونا گؤره، فئمينيست استتيگين موطلقن قادين ياشانتيسينا ايليشكين گئرچكلر اوزرينده يوكسلمه سي اؤن گؤرولموش، قادين ياشانتيسي نين، اؤزل اولان دئنه ييملرين و ايليشكيلرين راديكال فئمينيستلرين ده ديله گتيرديگي كيمي  " كيشيسل اولان پوليتيكدير "  دن يولا چيخيلاراق اورتايا قونولماسي فرقلي يازين گلنكلرينه و اوخومالارينا يول آچميشدير. 

  بو نؤقطه ده اصلينده فئمينيست الشتيرييله برابر قادين ادبيياتي قاورامي نين دا گئرچكدن وار اولوب اولماديغيني دا اؤنملي بير سورو اولاراق اؤزنو اورتايا قويموشدور بئله. يازار كيمليگي، دوغاسي گرَيي اصلينده يالين قات بير اينسان دئييلدير. يازارين وارليغي قاتمانلي بيرچوخ كيمليگين موركبليليگيدير. بو نؤقطه ده ايسه يازار اولاراق قادينلارا عاييد بير آلت كولتورون اولوب اولماديغي و برابرينده بير قادين ادبيياتيندان سؤز ائديليب ائديله مه  مه سي ده آيريجا اؤنمليدير. ائرنديز آتاسو-نون بو سوروسويلا بيرليكده اصلينده قادين ادبيياتي نين ندن وار اولماسي گرَكديگي اوخورلارا ايپ اوجو دا وئره جكدير گئرچكده:  " كيشيلر قادين ياشانتيلاريني پايلاشماغي ردد ائتديكلري سورَجه، قادين گؤوده سي نين مادده سل قوشوللاري نين و گلنكسل قادينليق روللاري نين داياتمالاري البتته كي قادينلارا مخصوص بير پسيكولوژيك اورتام -اورتاق دويوشلار، سئزيشلر، دوشونجه لر، قانيلار، باخيش آچيلاري- ياراداجاق و بو اورتام اؤز ايفاده بيچيملريني بولاجاقدير. قادينلارين كيشي ياشانتيلاريني پايلاشمالاري، اؤرنگين مسلك صاحيبي اولمالاري البتته اونلاري دَييشديرير؛ آما دَييشن قادين حياتي نين گئنيشله ين آخيشيني كسه جكدير دَييشمه ين حيات بيچيملري! ياخشي، بو انگللنمه قادينلاري نئجه اتكيليه جكدير؟ " . بو سورويلا بيرليكده، قادينلارين ايللر بويو كيشي يازار-قادين اوخور ايكيلَمي نين ايچينده حبس اولدوقلاري دا گؤز اؤنونه آلينيرسا، قادينلارين بو ايكيلَمي قيرما سورَجينده، اؤزلرينه داياتيلان  " اؤته كي  "  يا دا  " آلت داكيلر "  قاوراملاريندان يازين ايله قورتولمالاري دا چوخ گئچرلي، بيلينجلي بير يول اولاراق نيتلنديريله بيلر. چونكو قادينلار، قادين كيمليگي و قادين اولما دئنه ييمييله دويغولارا، دويارليقلارا، دئنه ييملره و كولتور بيريكيمينه چوخ فرقلي سسلر، تينيلار گتيرمكده دير. قادين اولاراق يازما، آتااركيل ديل يئرينه اؤز قادين ديليني ياراتما آتاسو-نون يوخاريداكي سؤزلريني؛ قادينلارين اورتاق دويوشلاري، سئزيشلري، باخيش آچيلاريني پايلاشاراق بير آلتئرناتيو دونيا ياراتما ايله قوشوت گئتمكده دير البتته. دولاييسييلا، قادين اوخور- كيشي يازار ايكيلَمي نين قيريلما نؤقطه سينده ، قادينين بير يازار اولاراق آتااركيل توپلومدا وار اولابيلمه و حتا آتااركيل توپلومو دؤنوشدورمه سورَ جينده قادين ادبيياتي نين وارليغيندان دا سؤز ائتمك بو باغلامدا مومكون گؤرونمكده دير.  

    بوتون بونلار ايشيغيندايسا، چاغداش يازيندا اؤنملي ايكي قادين يازارين؛ لطيفه تكين-ين گئجه درسلري و ويرجينا وولف-ون اؤزنه عاييد بير اوتاق آدلي ياپيتلارينا بير كز داها بو مرجك آلتيندا باخماق قورماجا يازين و قادين قونوسو اوزرينه آلتئرناتيو بير دوشونمه طرزي گليشديره بيلمك آچيسيندان خاطيرلي ساييلير بير اؤنمه صاحيب دير. 

  لطيفه تكين و گئجه درسلري 

  لطيفه تكين تورك ادبيياتينا اؤنملي يئنيليكلر گتيرميش بير يازاردير. اؤزلليكله 1980 سونراسي تورك ادبيياتيندا سون درجه اؤنملي بير يئره صاحيب اولموشدور. دييشيك اوسلوبو و ياناشماسييلا، اوخورلاري فرقلي دونيالارا چكركن بير قادين يازارين دا قورخولاريني، آچمازلاريني، سانجيلاريني يانسيتماقدادير اثرلرينه. تكين، 1986-دا ياييملانان گئجه درسلري آدلي كيتابيندا، سئكرئتر روزگار كود آدلي گولفيدان-ين بير پوليتيك اؤرگوت ايچريسينده قادينليغي نين-قادين اولاراق بيري اولماق- پوليتيكا و توپلومسال روللار كيمي دَييشكن پارامئتره لر ايچريسينده كي  ديناميگيني سورغولاماقدادير. تكين، اصلينده بؤيوك اؤلچوده دئوريمي، بدني، يوخسوللوغو، قادينليغي و آناسي آراسيندا قالميش بير قادينين پارچالانميشليغيني آنلاتماقدادير بورادا. آنجاق، "  قيساجيق بير رومانين اوزون شئعيري "  اولاراق نيتلنديريلن بو ياپيت گئرچكده آليشيلميش بوتون بيچيملري، يازين قورغولاريني ترس اوز ائتمكده و پارچالانميش بير اوسلوبلا كرونولوژيگي ده آلت اوست ائتمكده دير. گئجه درسلري، كلاسيك قاليبلاردا دَيرلنديريله جك بير يازي، بير آنلاتي دئييلدير. تكين-ين قهرماني گولفيدان/سئكئرتر روزگار-ين حياتدان قوپوشلاري، حياتا تكرار باغلانماسي، هر سفرينده بير گئرچكليكدن اؤته كي نه ساورولماسي، اؤزونه يابانجيلاشماسي آما يئنه ان سونوندا اؤزنه بير وار اولوش آلاني آچماسي و اؤزونجه بير گوجه صاحيب اولماسي كلاسيك بتيملمه لره سيغماغان بير بيچمله سرگيلنمكده دير. گولفيدان، داها اوشاقكن آناسي نين ياساق عشقي ايله تانيشميشدير و بئله جه حياتداكي ايلك يابانجيلاشماسي دا قاچينيلماز اولموشدور. سونرا، اون سككيز ياشيندا بير قادين اؤرگوتونه قاتيلاراق ميليتانليغا آدديم آتميشدير، بو دا اونون ياشامداكي سانجيلي آراييشلاري نين ايلك باساماغيدير اصلينده. 

   " اون سككيز ايلين تازه فيداني ايديم. آديم دا ذاتن گولفيدان-دي. يان يانا اودونجولارلا اسكي يازليق سينما كوچه سينده ، كيچيك بير گئجه اوتاغيندا توپلاشميش قيرخ قادينا قاريشديم. كيم اولدوغوم سورولدوغوندا، قيرخ قادينين گؤزلري نين ايچينه دويغولو بير قوشون رسميني آسديم. قوشون باشيني ياواشجا يانا بوكدوم.  " قادينلارين يالنيز اولدوقلاري بير ائودن گليرم، "  دئيه اينله ديم. ياپراقلارين ايليق بير روزگارين ائتكيسييله خيشيرداديقلاري بير ايلك باهار گونو، گون اورتادان سونرايدي. بللگيمده ساخلي دوران محرم بير گؤرونتونو قيرخ قادينين ماراق دولو باخيشلارينا اوغراديغيمدان گونش ايشيغينا چيخارديم. گئجه اوتاغيندا توپلاشميش اوتورانلار، سولوق چيرپاراق داش بير موطباخدا قانايان بارماغينا آغلاياراق باخان گنج بير قادينين سولغون صورتينه اَييلديلر. كؤمور قاراسي ساچلي آنامين بير حيات بويو بارماقلاريني يوزلرجه كز بيچاقلا كسيب قاناتديغي، بير اوجونو ديشلرينه تاخديغي رنگلي باسما پارچالاريني قانايان بارماقلارينا آغلاياراق سارديغيني آنلاتديم. "

  گئجه درسلري، دئينيلديگي كيمي كلاسيك بير آنلاتي دئييل. بير قادينين، هم اؤزنو هم آناسيني هم ده ياشامي آراييشلاريني ايچ مونولوقلارلا، ايچ دييالوگلارلا و گئرچكده بيلينج آخيشييلا وئرمه يه چاليشان بير ياپيت. بورادا بيرليك دئييلن بيچيملرين هاميسي هارادايسا آلاشاغي ائديلمكده دير. سئكئرتر روزگارين كونگره لرده ياپتيغي قونوشمالار، اؤرگوت آرخاداشلارينا گؤندرديگي مكتوبلار، تك باشينا قالديغي زامانلارداكي ايچسل مونولوقلار، حياتا و ميليتانليغا داير دويولان ايكيلَملر كسينليكله كلاسيك يازين بيچيملري ايله قلمه آلينماقدادير.  

   " دئدي: آليق(عاغيلي آز) بير اؤرگوتچونون ياراديجي اولمايان قارامسارليغي چوخ جان سيخيجي. روحون ديك دؤرد گنيمسي تخته قوتولاردان ياپيلميشدير صنعت لر، نه يازيق كي داواميزين قارانليق بير تونئله سوخولدوغو گونلرده، بير سئحيرباز اداسييلا يئنيدن صحنه يه فيرلاماقدان اؤزلريني آلانمازلار…. "  

   " دئديم: شئح داملاسي كيمي سايدام اوزونون ايچي اؤفكه ايله دولو سئوگيلي باشقانيميز! سيزينله حيات بيلگيسي خيالاتلاريني، اؤته دونيايا كوس گئدن دوه لري، نفرت سؤزجوگوندن عيبارت الماس بير كوتله ني قونوشابيلمه ميز مومكون دئييل. چونكو آنلاماغا باشلاديق بيربيريميزي. " 

  گولفيدان-ين حياتداكي آراييشلاري و قوپوشلارينا بير اؤرنك ده اونون 12 ايلول داربه سييله -يئنيلگيسييله- يئنه باشيني آليب گئتمه سيدير. آيريجا، ميليتانليغا، اؤرگوته و ده كورتاژا قارشي بؤيوك بير ساواش وئرمكده؛ بو سفر قادين اولمانين فرقلي بير دئنه ييميني ياشاماق، اوشاق دوغورماق ايسته مكده دير. 

   " الويداع اِي، بولودلارا يازيلي گوندمينيزدن توپراغا آتلاييب اينتيحار ائتمكده دير مقصديم. او قوش لاستيگي كيمي دميردن آلتينه دوكتورون مينديره جكسينيز مني، قارنيمدان جنازه لر چيخاردان قاينانام كيمي، اؤلمك داها شيرين. دوغورماق ايسته ييرم ببگيمي، الي قيرمانجلي سؤيوش باز جينينيزين ايذنييله. سيز آنامين ياشيل آتلاري نين اوزونه اوخويوب پوفله يين كالينين-ين فداكارليق دفتريني. تكليفينيزه اويوب ساپلانتيلاريمين گؤنلونو قيرا بيلمم. اعاده ائديريم گؤرولي قوللوغوم ايله كارتون اؤنلويومو.

  لطيفه تكين، روزگارا قاپيلميش بير قاديني بير قادين يازارين دوغورقاانلييلا ايچ ايچه گئچيريركن، ايدئولوژيلره، بللي قاليپبلارا دويدوغو اؤفكه ني يانسيتيركن هم زامان-مكان بوتونلويونو پارچالاماقدا هم ده جومله لري ده كسين قوراللارا حبس اولماقدان چخيي چيخارتماقدادير. گئجه درسلري گرَك قونوسو، قادينين بير بيري اولاراق وار اولماسي و قادينين بدن دئنتيمي آچيسيندان گرَكسه سؤزجوك اويونلاري، قورالسيزليق، ياپيني ترس اوز ائتمه آچيسيندان بير قادين يازارين؛ لطيفه تكين-ين آنلاتيسي اولاراق سون درجه يئنيليكچي و باشقالديريجيدير. بو اؤزلليكلر ده قادين ادبيياتي، بير قادين يازيسي ياراتما چاباسي نين ايزلري اولاراق گؤروله بيلير. باسقين اولان آتااركيل ديلي قيرما و فئمينيست الشتيرل بير گؤزله فرقلي اوسلوبلارلا اونو يئنيدن ياراتما، متينده اؤز ايچينه قاپانماغا و دولاييسييلا سيرادان دئييل يئني بير يوروما ايشيق توتماقدادير. دولاييسييلا، آتااركيل بير ديل طرفيندن ياپيلانان توپلومون دا يئني اوخومالارا آچيق اولماسييلا بير اؤلچوده دؤنوشدوروله بيلمه سي، آلتئرناتيو بير دونيايا دوغرو ائوريله رك گئرچكده آرزو ائديلن بير اولغويا گؤز قيرپماقدادير. 

  ويرجينا وولف و اؤزنه عاييد بير اوتاق 

  ويرجينا وولف، بير قادينين  " من "  سؤزجويوندن قصد ائتديگي ايله بير كيشي نين  " من "  دئمه سي آراسيندا گئرچكدن جيدي بير فرق اولدوغونو سؤيله مكده؛ بو ايكي  " من " -ين ده چوخ فرقلي آلانلارا ايشارت ائتديگيني بليرتمكده دير. چونكو، قادينليق دئنه ييملري، ايليشكيلري و يازين دونياسيندا گرَك  كيشي نين گرَكسه قادينين فرقلي بيچيملرده بن دئمه سي وولف-ون قصد ائتديگيني دوغرولار نيته ليكده دير. بورادا، يئنه قادين اوخور-كيشي ايكيلَميندن يولا چيخيلديغيندا ادبياتدا كيشي اولاراق من دئمك نيته ليك باخيميندان دئييلسه بئله نئجه ليك باخيميندان البتته داها قولاي گؤرونمكده دير. ويرجينا وولف، ايشده بو نؤقطه ده اؤزنه عاييد بير اوتاق-دا تاريخسل سورَ جده قادينلارين حياتلاريندان كسيتلر سوناراق بير قادين اولاراق يازمانين، ايچينده كيلري ديشا وورمانين زورلوقلاريندان، سانجيلاريندان بحث ائتمكده دير. وولف، تاريخسل ايليشكيلرين كؤكَنينه ائنه رك كيتابخانه رفلرينده گزينمكده و قيسا بير قادين ادبيياتي تاريخچه سي اورتايا قويماقدادير. قادين حركتي نين الدن دوشورمه ديگي اؤنملي كيتابلاردان اولان اؤزنه عاييد بير اوتاق-دا وولف تمل بير دوشونجه سونماقدادير. بوراداكي تمل تئزي بير قادينين پول قازانماسي، اؤزونه عاييد آيري بير اوتاغي نين و بوش زاماني نين اولماسيدير. وولف، قادينلارا ساده جه  " يازين "  دئمكده دير.  " كيشيلر نه دئير دئيه دوشونمه دن يازين! "  دئيَر وولف. قادينين بير يازار اولاراق قونوملانماسينا داير بير چوخ ايپ اوجونو ديله گتيرمكده دير بورادا. آنجاق بو قونويا دئيينيركن ده قادين يازارلارين داها چوخ جسارتلري نين قيريلديغيندان، قادينلارين اؤنلرينه قونولان انگللردن دا بحث ائتمكده دير البتته. 

   " بؤيوك حرفلرله قادينلار و قورماجا يازين سؤزجوكلري يازيلميش يالنيزجاآكسفورد-دا يئييلن آخشام و گون اورتا يئمكلري قاچينيلماز اولاراق و نه يازيق كي بيريتيش ميوزيوم-ا ياپيلان بير زيارتله سونوچلانماق زوروندا … چونكو آلسفوردا گزيم و يئييلن يئمكلر باشيمدا سورويله سورو اولوشدورموشدو. ندن كيشيلر شراب، قادينلارسا سو ايچيردي؟ ندن جينسييتلردن بيري بئله سينه وارليقلي، اؤبيري ايسه يوخسولدو؟ يوخسوللوغون قورماجا يازين اوزرينده كي  ائتكيسي نه ايدي؟ "

   " چونكو گؤرونورده هر ايكي كيشيدن بيري ماهني و شئعير يازابيليركن هئچ بير قادينين بو اولاغان اوستو يازين آلانيندا تك بير سؤزجوك بيله يازماميش اولماسي نين ندني اوزون زاماندير چؤزوملنمه ين بير بيلمه جه دير. اؤز اؤزمه، قادينلارين ايچينده ياشاديقلاري قوشوللار نه لردي، دئيه سوردوم… " 

   " 16. يوز ايلده اوستون يتنگيني شئعيره تؤكمه يي دئنه ميش بير قيزين باشقالارينجا اؤنونه چيخاريلميش انگللرين و زورلوقلارين آلتيندا نه قدر ازيلديگيني، اؤته ياندان اؤز چليشيك گودولري نين ائتكيسينده بير او يانا بير بو يانا چكيليب آجي دويدوغونو، بو اوزدن بدن و عاغيل ساغليغيني ايتيرديگيني بيلمك اوچون روح بيليمدن بير پارچا آنلاماق يئترليدير. "

  وولف-ون اصلينده بورادا ديققت چكمك ايسته ديگي ايرونيك بير دوروم سؤز قونوسودور. يوخاريدا بتيملنن گنج قادين اصلينده 16. يوزايل اينگيلتره -سينده ياشايان شئكسپير-ين باجيسي دا اولابيلردي. آنجاق، بو گنج قادين نه قدر يتنكلي، يازين قونوسوندا نه قدر هوسلي اولورسا اولسون ائنينده سونوندا گئده جه يي قاپي موتسوزلوق قاپيسيدير بير باخيما. قادين يازار اولاراق آتااركيل بير توپلومدا وار اولابيلمه چاباسي تورلو موتسوزلوقلاري، هذيانلاري دا برابرينده گتيرمكده دير. 

  قادين يازارلارين بو آجيقلي دورومو، اؤزليكله 19. يوز ايلده جيدي بير بيچيمده دوزلسه ده وولف قادين اولاراق بير صنعتچي ذهنينه صاحيب اولمانين آتااركيل توپلوم طرفينجه نئجه الشتيريلره معروض قالديغيندان اؤنجه ليكلي اولاراق بحث ائتمكده دير هئچ شوبهه سيز. آنجاق، دئيينيلديگي كيمي 19. يوز ايله قادين حركتييله بيرليكده يازين دونياسيندا دا قادينلاري گؤرونور قيلماقدا ايدي.  

   " و بئله جه اون دوققوزونجو يوز ايله گلميش اولوروق. و بورادا ايلك كز تومويله قادينلارين ياپيتلارينا آيريلميش رفلر بولدوم. "

  نه وار كي، قادينلارين ياشاديغي سيخينتيلار، آتااركيل توپلومون يوكله ديگي روللار، اؤنه چيخارديغي انگللر، قادينلارين ياخشي بير ائييتيمدن يوخسون قالمالاري يئنه سؤز قونوسويدو البتته.  وولف، قادينلارين ائييتيلمه سي قونوسوندا دا كيتابدا اوزون اوزون تؤوصيه لر وئرمكده؛ اونلارلا بو قونو حاققيندا آيرينتيلي بيچيمده -آما كسينليكله اوتوريتر بير هاوايا گيرمه دن-قونوشماقدادير. 

  وولف، قادين و ادبييات، قادين و قورماجا يازين قونولاريني البتته فئمينيست بير ياناشمايلا سون درجه ذكي بير بيچيمده ايرده له ديگيندن اؤزنه عاييد بير اوتاق، بو باغلامدا قادين ادبيياتي، قادين قورغوسو اؤزلليكلريني ده ايچينده بارينديرماقدادير. ديگر ياپيتلاريندا گؤرولن كلاسيك بيچيمي، قورغونو ترس اوز ائتمك، قيرماق و البتته بيلينج آخيشي تئكنيگيني قوللانماق ياپيتي كلاسيك اثرلردن و دؤنمين آتااركيل ايدئولوژيسييله يازيلميش ياپيتلاردان آيريماقدادير قوشقوسوز. داهاسي وولف بورادا سانكي قادين قادينا، اوتوريتر اولمايان بير قونوشما هاواسي ايچينده دير. بير باهار گونوآلسفورد-دا بير پاركدا دولاشيركن اصلينده گئچميشده و گله جكده و ديگر قادينلارين ذهنلرينده ده دولاشان وولف، فئمينيست الشتيرل بير گؤزله قادين و ادبييات آراسينداكي ايليشكيني، اؤزونون هم يازار اولاراق هم ده قادين بير بيره يي اولاراق قادينليق دئنه ييملريني ايرده لركن، اصلينده قادين ادبيياتي نين وارليغيني بير شكيلده اورتايا چيخارماقدا؛ آتااركيل يازي نين، دولاييسييلا بير اؤلچوده توپلومون دؤنوشدوروله بيله جگي مئساژيني دا وئرمكده دير. 

  سونوچ اولاراق، يوخاريدا اؤرنكلر وئريله رك اينجلنمه يه چاليشيلان هر ايكي ادبي چاليشمادا، گرَك قادينلارين حياتلارينا تانيقليق ائدن يا دا سالت قادينلارا اؤزگو بيرتاخيم چيله لري ديله گتيرن، گرَكسه آتااركيل ياپيني، كولتورو سورغولايان بير باخيش آچيسي گؤزلملنمكده دير. حتا وولف اؤزنه عاييد بير اوتاق-دا، سورغولاماقدان دا اؤته، اوخورلارينا كيتاب بويونجا بير قادين يازار اولمانين زورلوقلاريندان بحث ائتمه نين يانيندا جيدي بيرتاخيم تؤوصيه لر، باخيش آچيلاري دا وئرمكده دير البتته. بورادا توپلومو سورغولامانين بير آدديم اؤتسينه؛ اونو دَييشديرمه يه يؤنه ليك بير چابا دا حيس ائديلمكده دير. توپلومسال كيمليك آنلاميندا قادين اولماق، اؤزلليكله ده قادين يازار اولماق بيرچوخ قيسيتلاماني برابرينده گتيرديگيندن، قادينلار بو ايكيلَمي و اوغراديقلاري بو حاقسيزليغي يئنه يازي اوزريندن دلمه يه چاليشيركن، گؤرولدويو اوزره بير ادبي چاليشمانين قورغوسونا، ديله و ايمگه لرينه ده فرقلي ياناشماقداديرلار. يازار، قادين اولمانين بيلينجيني فئمينيست-الشتيرل بير گؤزله اثرلرينه يانسيتتيغي سورَ جه، قادين حياتلاري نين گئچيرديگي و گئچيرمكده اولدوغو سوموت آشامالار، قارشيتليقلارين و بكلنتيلرين چاتيشمالاري دا فرقلي بير يازما و فرقلي بير اوخوما بيچيميني ده برابرينده گتيره جكدير. چونكو قادينليق دئنه ييملري ده ديگر بويون ياشانتيلار كيمي يازي نين اصلينده بير نوعي خام مادده سيدير. اؤزونو هر شكيلده قيسيتلانميش حيس ائدن، حياتي نين ساده جه باشقالارينا-بلكي بؤيوك اؤلچوده اوشاقلارينا، ارينه، ياخينلارينا -آداياراق گئچيرن بير قادينين الينه قلم آلينجا سالت بير ايچ تؤكمه دئييل ده بير اورون اورتايا چيخارما، بير ياراتما ائديمي اورتايا قويما آماجييلا يازماسي يوخاريداكي ايكي اؤرنكده ده گؤرولدويو كيمي كلاسيك قاليبلارا سيغمايان بير استيل اورتايا چيخارماقدادير: آنلاتي نين يوغونلوغو، ايمگه لرين، سؤزجوكلرين، جومله لرين آلاشاغي ائديليب يئنيدن -اصلينده بؤيوك اؤلچوده ترسدن- فرقلي بير بيچيمده اوخونماسيني ساغلاما، زامان-مكان بوتونلويونو پارچالاما، دوز بير آنلاتيدان چوخ چوخونلوقلا بيلينج آخيشي تئكنيگيني قوللانما و البتته ياپي سؤكومجو بير باخيشلا توم ياپيني حتا آنلامي پوزاراق اوخورو آفاللاتما، اؤزنه گتيرمه قادين ادبيياتي دئييلن يازين تورونون ده وارليغيني حيس ائتديرمكده دير چونكو، گرَك گئجه درسلري گرَكسه اؤزنه عاييد بير اوتاق، گلنكسل قاليبلارين ديشينا چيخديغيندان، قادين ايمگه لريني، دئنه ييملريني اؤنه چيخارديغيندان و هم پاترياركال ديله هم ده پاترياركال دوزنه قارشي دوروشلاري باخيميندان قادين ادبيياتي، قادين يازيني تورونه دوغرو بيلينجلي بير ايومه اولاراق نيتلنديريله بيلير.

قايناق: هئجه ادبيات درگيسي/نيسان۲۰۰۸ ساييسي


آچار سؤزلر : قادین,