اؤزگور قادين

آذربايجان قاديني

ايلك تورك قادين قزئته چي

+0 به یه ن
سئلما ريضا  (1872 - 1931) 

 ايلك تورك قادين قزئته چي

  اتحاد و ترقي جمعييتي نين تك قادين اويه سي 

    آووستيريالي بير آنا و تورك بير آتانين قيزي اولان سئلما ريضا، عوثمانلي دؤنمينده اينتئلئلكتوال بير عاييله نين قيزي ايدي. 1877 ايلينده ايلك عوثمانلي پارلامئنتينده گؤره و آلميش اولان باباسي علي ريضا بَي، ديپلومات اولاراق گؤره و ياپتيغي آووستيريادا تانيشديغي و داها سونرا موسلومان اولان نايله خانيم ايله ائولندي. يئددي اوشاغي اولان جوتون، ان كيچيك قيزلاري اولان سئلما ريضا، اؤزل اؤيرتمنلرين دئنتيمينده درسلر آلدي و 19.يوزايلين سونلارينا دوغرو عاييله سيندن گيزلي اولاراق ايستانبولدان قاچدي و پاريسده اولان ژؤن تورك لئيدرلريندن بؤيوك قارداشي، احمد ريضانين يانينا گئتدي. 

      ائييتيميني سوربون اونيوئرسيته سينده سوردوردو. سئلما ريضا پاريسده ياشاديغي 10 ايل بويونجا عوثمانلي اتحاد و ترقي جمعييتينه اويه اولدو. بو جمعييتين تك قادين اويسي اولان سئلما ريضا، فرانسيزجا اولاراق پاريسده يايينلانان مشورت قزئته سينده و توركجه اولاراق يايينلانان شوراي امّت قزئته سينده چاليشدي. 1908 ايلينده مشروطييتين اعلاني نين آرديندان ايستانبولا دؤنن سئلما ريضا، دؤنوشوندن سونرا قزئته چي ليك ائتمه دي آنجاق، قيزيل آي-ين قورولماسي اوچون چاليشمالارا قاتيلدي. عوثمانلي هلال احمر جمعييتي اولاراق بيلينن بو قورولوشون يؤنتيمينده كي  فيكيرلر ايله همفيكير اولمايينجا 5 ايل بويونجا گئنل سئكرئتئرليغيني ائتديگي بو قورولوشدان آيريلدي. 1931 ايلينده 59 ياشيندا اؤلن سئلما ريضاين قلمه آلديغي ايكي روماني وار.  سئلما ريضا خانيم'ين 1892ده قلمه آلديغي  " اُخوت-قارداشليق " -داكي  فلاكتين ندني، اسكي بير جارييه اولان قاينانانين ائوده كي  ايقتيدار توتغوسو و ديگر جارييه لرين يئني گليني قيسقانمالاري دير. 

      قادينين كيمليك موجاديله سي نين رومانداكي ايلك تمثيلچيلري سايابيله جگيميز فاطما عالييه و سئلما ريضا خانيملارين رومانلاريندا ائييتيملي بير عوثمانلي قاديني نين خيال ائتديگي عاييله مودئليني تاپماق مومكوندور. 

قايناق: كيم كيمدير

كؤچورن : آيدا بيات 




آچار سؤزلر : قادین, تورک,

تاريخه دامغاسيني وورموش بير قادين: لوو آندراس سالومه

+0 به یه ن
Lou Andreas-Salomé

تاريخه دامغاسيني وورموش بير قادين: لوو آندراس سالومه 

      نيچه و ريلكه نين عاشيق اولدوغو، فرويدون ياخين دوستو اولان قادين سئوگيلي و گؤزل سالومه… نيچه و پاول ري نين(Paul Rée) ائولنمه تكليفلريني رد ائده رك  اينتئللئكتوال  بيرليكده ليگي ساووندو؛ اصلن جينسل بيرليكده ليگين ياشانماديغي بير ائوليليك ياپدي. صداقتي رد ائتدي ، فرويدلا دوستلوغو اؤلنه دك سوردو. گيرديگي هر اورتامدا ائتكيلي اولدو؛ ياپتيغي و اؤيرنديگي هر شئي اوزرينه دوشوندو و يازدي. 

  بو آداملارين ياشاماغينا توخونموشلوغونون يانيندا كيمدير سالومه  ، اونلارين يانيندا اولماق ديشينداكي كيمليگي نه ايدي؟ نه دوشوندو؟ نه يازدي؟ " سيزين گئچيش دئديگينيز شئي ندير؟ اگر بونون آرخاسيندا اونون اوچون بو دونياداكي ان خارق العاده شئيي يعني اؤزگورلوگو ترك ائتمك كيمي بير آرد آماج وارسا، او زامان من هميشه گئچيشه ساپلانيپ قالماق ايسته ييرم ؛ چونكو وازگئچميرم. "  بونلاري يازديغي زامان ييرمي لي ياشلاري نين باشيندا ايدي سالومه و بو يازيسييلا او زامانلار بئله نه ايسته ديگيني آچيقجا سؤيله ييردي. تمامن اؤزگورلوك، اؤزو اوچون هئچ بير كيمسه يه، هئچ بير شئيه حساب وئرمه مك، سوركلي گئچيش ايچينده ياشاماق بليرسيز و يئني اولانا ايلرله مك.



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین,

جاهان تاليشينسكايا

+0 به یه ن

 

جاهان تاليشينسكايا

افروز محمدووا               

 

   حقيقتينده جاهان 

   پارلايير ثوراييا تك،     

   مونوور اؤلكه ميزين      

    ان گؤزل ياورييم.      

علي آغا واحيد بو دؤرد سطري اؤز دؤورونون گؤركملي قادين-خاننده لري حقيقت ريضايئوا، ثورييا قاجار، مينوور و ياور كلنترلي و جاهان تاليشينسكايايا حصر ائتميشدير.        

آذربايجانين امكدار آرتيستي، گؤزل موغنني جاهان خانيمين آدي موعاصيرلري طرفيندن رغبتله چكيليردي. زامان كئچير، جاهان خانيمي صحنه ده گؤرنلر و حياتدا تانييانلار دا اؤز دونيالاريني دييشيرلر. لاكين اونون لئنت يازيلاري و موعاصيرلري نين خاطيره لري قورونوب ساخلانميشدير. بو مورككب و ماراغلي طالعلي شخصيت، ايستعدادلي موغنني و غئيري-عادي قادين حاقيندا خاطيره لر قالميشدير. غدار و ضيديتلي 20. عصر بير نئچه نسيلدن اولان اينسانلار اوچون «مؤحكم ليك و داوامليليغين سيناغي»نا چئوريلدي. عادتن اولدوغو كيمي، محض بو دؤورده بير سيرا پارلاق شخصيتلر مئيدانا گلدي. اونلار حيات سئورليك و مردليك گؤستره رك اؤز ايستعدادلاري و اينسانپرورليگي ايله فرقله نيرديلر. اونلاردان بيري ده جاهان خانيم ايدي.  



آرديني اوخو

آقاتا كريستي - دئتئكتيو ژانري نين كراليچاسي!

+0 به یه ن

آقاتا كريستي - دئتئكتيو ژانري نين كراليچاسي!  

   آقاتا مئري كلاريسسا ميللئر - ( 15 سئنتيابر 1890-جي ايل، دئوون ، اينگيليس - 12 يانوار1976-جي ايل (85 ياش)، اوكسفوردشير، اينگليس) اينگيليس لي يازيچي، دئتئكتيو ژانري نين كراليچاسي. بو لقب اونا هله ايللر اؤنجه وئريلدي. اؤزو ده گله جگي نين نئجه اولاجاغيني اوشاقليقدان تخمين ائتميشدي. بو گون آرتيق اونون اثرلري 103 ديله ترجومه اولونوب. كيتابلاري نين تيراژي ايسه ايلدن-ايله آرتير. 



آرديني اوخو

نيظامي نين حؤكمدار قادين صورتلري

+0 به یه ن

 نيظامي نين حؤكمدار قادين صورتلري  

     نيظامي نين قلمه آلديغي تاريخي قهرمانلار و بونلارلا علاقه دار تصوير ائتديگي حاديثه لر تكجه شاعير تخييولونون محصولو اولماييب، محض مؤوجود تاريخي شخصيت و حاديثه لرين بديعي گئرچكليكله ترننومودور. ايسكندرين آذربايجانا گلمه سي، نوشابه ايله گؤروشو، شيرواندان كئچيب دربنده گئتمه سي، تورك خاقانلاري ايله ديپلوماتيك علاقه لري، صولح-دوستلوق موقاويله لري، عهد-پئيمانلاري، اورتا-آسيا، چينه سفري و ساير ده نيظامي يه معلوم اولان مؤعتبر تاريخي دليللر، حقيقتلر ايدي. و بونلاري اينكار ائتمك اوچون، هله ليك هئچ كس، هئچ بير تدقيقاتچي اورتايا توتارلي فاكت-دليل چيخارا بيلمه ييب. بو حقيقتي تصديق اوچون ايسه تاريخده كيفايت قدر دليللر واردير.



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین,

ويرجينا وولف

+0 به یه ن

ويرجينا وولف

 

آدلاين ويرجينيا وولف (Adeline Virginia Woolf  (1882-1941  مودئرنيزم ادبي آخيمي نين قوروجولاريندان بيريدير. آدي جئيمس جويس، فرانس كافكا، مارسئل پروست، ويليام فولكنئر كيمي يازارلارلا بير سيرادا چكيلير. 

  ياشامي 

 جئيمس جويسون دونيا ادبياتينا دامغاسيني  وورموش  " اوليس "  روماني وارسا، ويرجينيا وولفون دا  "دالووري خانيم "  روماني واردير. ويرجينيا وولف 1882-جي ايلده لوندوندا ادبي تنقيدچي سئر لئسلي استيوئن و جولي داكوورتلارين عاييله سينده گؤز آچميشدي. ويرجينيا اونلارين اوچونجو اوشاقلاري ايدي. دول استيوئن و داكوورتلارين ايسه گئنلده 8 اوشاقلاري اولموشدو. استيوئنين بيرينجي ائوليليكدن بير قيزي، داكوورتون ايسه ايكي اوغلو بير قيزي وار ايدي.



آرديني اوخو