اؤزگور قادين

آذربايجان قاديني

وطني سئوه-سئوه....

+0 به یه ن

وطني سئوه-سئوه....

 قلبيندن قلمينه‌جن اؤيه-اؤيه ياشاييب-ياراتدي مدينه گولگون 

  بو وطنين وطنداشي اولماسي‌يلا فخر ائله‌دي، قلمداشي اولاركن ايسه بئله دئدي: 

   

  ايسته‌رم قلبيمين آغريلارينا 

  سنگر توزلاريندان بير ملهم قويام. 

  اوفوق گئيينديكجه قيزيل بير دونا، 

  دينجه‌لم، كاميمجا نغمه اوخويام.



آرديني اوخو

خالق جومهوريييتي دؤورونده ادبيات(1920-1918)

+0 به یه ن

عصرين بؤيوك سعادتي...

خالق جومهوريييتي دؤورونده ادبيات(1920-1918)

     شاعيره، ادبياتشوناس گولخاني پناه 

  20. عصر آذربايجانين ايجتيماعي-سياسي، ادبي-مدني حياتيندا ائله بير عصردير كي، اوندا داها بؤيوك اويانيش وار، بو عصر ميللي آزادليق حيسلري‌نين گوجلنمه‌سي، دؤولتچيليك، آزادليق و ترققي‌پرور حيسلرله زنگيندير. بو ميللي-آزادليغين شيرينليگيني 20. عصرين ايلك اون‌ايلليگينده دادديق، سونرا ايتيرديك و عصرين سون ايكي اون‌ايلليگينده يئنيدن الده ائتديك. قانيميز-جانيميز باهاسينا الده ائتديك... 



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : ادبیات,

حسين جاويدين ايدئيالار سيستئمينده قادين آزادليغي پروبلئمي

+0 به یه ن

  حسين  جاويدين ايدئيالار سيستئمينده قادين آزادليغي پروبلئمي

   ائلميرا زامانووا 

  فلسفه علملري دوكتورو  

 

  قادين گولرسه بو ايسسيز موحيطيميز گوله‌جك، 

  سوروكلنن بشريت قادينلا يوكسله‌جك 

  آذربايجانين داهي شاعيري و موتفككيري حسين  جاويدين ياراديجيليغيندا قادين پروبلئمي، عاييله‌ده و جمعيتده قادينا موناسيبت، قادينين يئري و رولو مسله‌سي موهوم يئر توتور و بو تصادوفي دئييل. 

   " منيم تانريم گؤزلليكدير، سئوگيدير " ، دئين شاعيري آذربايجان و عوموميتله شرق قاديني‌نين آجي طالعيي دوشوندورمه‌يه بيلمزدي. دئمك اولار كي، جاويدين ائله بير اثري يوخدور كي، اورادا قادينلا باغلي بو و يا ديگر مسله‌يه توخونولماسين و بو مسله‌يه شاعير اؤز موناسيبتيني بيلديرمه‌سين. ايييرمي ايكي پيئس و يوزلرله پوئما و شئعيرلرين ياراديجيسي اولان ح.جاويدين اثرلري‌نين چوخو بيلاواسيطه قادين آدي ايله آدلانديريلميشدير. ( " آفت " ،  " مارال " ،  " شئيدا " ،  " شهلا "  و س.) جاويدين تصوير ائتديگي قادينلار موختليف ميلّتلره و زومره‌لره عاييدديرلر و بير-بيرلريندن بير چوخ جهتدن فرقله‌نيرلر. شاعير اثرلرينده موعاصير قادينلارين جمعيتده و معيشتده وضعيتي مسله‌سي‌ايله ياناشي، اوزاق كئچميشده شرق قادينلاري‌نين آغير حياتيني دا تصوير ائدير. لاكين ايستر موعاصير، ايسترسه كئچميشده ياشاميش قادينلارين تصويرينده، جاويدين عوصيانكار، باريشماز، رومانتيك روحو اؤزونو گؤسترير، اونون قادينا موناسيبتي، قادين مسله‌سي‌نين حلي ايله باغلي فيكير و دوشونجه‌لري عكس اولونور. ........



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین,

"بيرينجي خانيم " و سارا خاتون

+0 به یه ن

"بيرينجي خانيم "  و سارا خاتون   

  اؤلكه نين «بيرينجي خانيمي» (First lady) آنلاييشي دونيا سيياستينه آمئريكا بيرلشميش شتاتلاريندان (ABŞ) گليب. اون دوققوزنجو عصرين اورتالاريندان باشلاياراق آمئريكا پرئزيدئنتلري نين خانيملاريني ساده جه «فيرست لئدي» آدلانديرماغا باشلاميشلار. سونرادان بو آنلاييش ديگر اؤلكه لره ده ياييلميشدير. 



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : خانیم,

ژاندارك

+0 به یه ن


 

ژاندارك

1. فرانساني خيلاص ائتمك اوچون گلميشم 

   يوز ايلليك موحاريبه  گئديردي. فرانسانين ايري فئوداللاري آراسينداكي چكيشمه لر اؤلكه نين مودافيعه سيني تشكيل ائتمه يه ايمكان وئرميردي. بوندان ايستيفاده ائدن اينگيليسلر هوجوما كئچه رك 1415-جي ايلده آزئنكور شهري ياخينليغيندا غلبه قازانديلار. فرانسانين شيمال حيصه سيني اينگيليسلر تاماميله اله كئچيرديلر. بير طرفدن ده گوجلو فئوداللاردان اولان بورقوندييا هئرسوقو اينگيليس كرالي نين طرفينه كئچدي. پاريس ايشغال ائديلدي. آزياشلي اينگيليس كرالي آلتينجي هئنريخ فرانسا كرالي ائلان اولوندو. فرانسا كرالي نين اوغلو يئددينجي كارل حاكيميتدن كنار ائديلدي. 



آرديني اوخو

ميرزه فتعلي آخوندزاده و اون دوققوزونجو عصرده قادين مسله سي

+0 به یه ن
ميرزه فتعلي آخوندزاده و اون دوققوزونجو عصرده قادين مسله سي  

     بؤيوك اديبين اثرلري بو گون ده گئندئر مسله لري نين تدقيقي باخيميندان قييمتلي منبعدير 

     

     اون دوققوزونجو عصرين اوللرينه قدر تحصيلده يالنيز شرق قايدالاري ايله ايداره اولونان آذربايجان جمعيتي اولدوقجا موحافيظاكار ايدي. تاريخه نظر سالديقدا ايلك معاريفچي دئموكراتلاريميزين فعاليتي نين چتين يوللاردان كئچديگيني گؤروروك. جهالت، مؤوهومات و نادانليق شراييطينده معاريفچيليگي اينكيشاف ائتديرمك آسان دئييلدي. لاكين بو اينكيشاف پروسئسي نين اؤزو جمعيتي فورمالاشديردي. بو باخيمدان اون دوققوز عصرين ايكينجي ياريسيندا آذربايجاندا قادينلارين وضعيتي، جمعيتده يئري، اونلارا موناسيبت و س. مؤوضولاري تدقيق ائتمكده دؤورون اديب و موتفككيرلري نين اثرلري موهوم منبع رولونو اوينايير.  



آرديني اوخو

آوروپانين دمير خانيمي

+0 به یه ن
مارگرت تاچر

 آوروپانين دمير خانيمي

وينستون چئرچيلدن سونرا مارگارئت تاچئر اينگيلتره نين ييرمينجي يوز ايلده گئرچكدن ده ان پاريلدايان سياسي فيگورودور .  

   اينگيلتره نين سياسي پارتييالاري نين بيريسي نين قادين ليدئري اولاراق تاچئر 16 ايل ( 1974 - 1990) موحافيظه كار و ياخود كونسئرواتور پارتيياسي نين صدرينده فعاليت ائديب، 1979 دا اينگيلتره نين باش باخاني سئچيليب و بو گؤرَو ده بيرينجي قادين اولاراق، 11 ايل چاليشدي. 



آرديني اوخو

تك آياقلي جاسوس قادين ويرجينييا هايل

+0 به یه ن
تك آياقلي جاسوس قادين ويرجينييا هايل 

      1945-جي ايلده  آمريكا پرئزيدئنتي هارري ترومن شخصن اؤزو بو موكافاتي هايله تقديم  ائدير و اونا موراجيعتله:  " سن آلمانييا اوزرينده غلبه ميزه بؤيوك تؤحفه وئردين.  سن اولماسايدين، بيز فرانسادا موقاويمت حركاتي تشكيل ائده، آلمانلارين  هر پلانلاريندان واختيندا خبر توتا بيلمزديك. سن اولماسايدين،  ايكي جبهه نين آچيلماسيني اوغورلا  سونا چاتديرا  بيلمزديك " ، - دئميشدي.  

      

                  دونيادا تانينميش جاسوسلار آراسيندا قادينلار دا اؤزلرينه مخصوص ايز بوراخيبلار. اونلاردان بيري ده ويرجينييا هايل-دير..................



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین,

قورماجا يازين و قادين

+0 به یه ن
قورماجا يازين و  قادين

يازار: دنيز گوندوغان

كؤچورن: آيدا بيات 

  ادبياتدا، يازين دونياسيندا قادين ايمگه لري نين يا دا گرَك كيشيليك گرَكسه ده قادينليق قورغولاري نين اساس اولاراق داها چوخ كيشي يازارلار طرفيندن اولوشدورولدوغو گئچميش زامانلاردان بوگونه دك گؤزلمله نن بير گئرچك اولاراق قارشيميزا چيخماقدادير. بو گؤزله مه داياناراق دا يازين دونياسيندا قادين يازارلارين نئجه ليگيندن سؤز ائتمك بو باغلامدا چتين گؤرونن بير اولغو حالينا گلميشدير چوخو زامان. چونكو، آتااركيل بير ديل دوزه ني نين ايچينده ياشاماق، ادبيياتين نسنه لري اولان قادينلار اوچون آيريجا بير سورون تشكيل ائتميشدير.عاغلين اؤز اركليگي، نسنل دوغرونون اوستونلويو، نسنل گئرچكليك اوزرينده گئده رك آرتان اگمنليك، قادينلارين عاغيللا دئييل دوغا ايله اؤزدشلشديريلمه سيني ده مشروعلاشديريركن، قادينلاري ادبيياتين اؤزنه سي حالينا گلمه لريني ده گوجلشديرميشدير.............



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین,

دونيا ادبياتيندا قادينلار

+0 به یه ن

دونيا ادبياتيندا قادينلار

يازان :كؤنول قاليب قيزي 

  كؤچورن : آيدا بيات 

  دونياني ايداره ائدن كيشيديرسه، كيشيني ده ايداره ائدن قاديندير. بشرين بو اينجه ليگي نين، عئيني زاماندا اوخشاري اولمايان سرتليگي نين ادبياتا گليشي ده ماراقلي اولوب. لاكين، اونلار ادبي عالمده اؤز ايزلريني قويا بيليب. بو گون دونيا ادبياتي نين آخاريني دييشن قادين يازارلارين ياراديجيليق يولونا نظر سالاجاغيق.



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : دونیا,

تاريخ بويونجا قادين و تورك ادبيياتيندا دييشن قادين ايمگه سي

+0 به یه ن
تاريخ بويونجا قادين و تورك ادبيياتيندا دييشن قادين ايمگه سي 

يازان:  سيبل بايرام

كؤچورن : آيدا بيات

قادين؛ كيشي كيمي اينساني بير وارليق اولدوغو حالدا، تاريخ بويونجا چوخ فرقلي اولاراق آلقيلانميش و فرقلي تارتيشمالارين قونوسو اولموشدور. قادينا اولومسوز بير آنلام يوكله مك تاريخسل بير آنلاييشين ايپ اوجلاريني وئرير. تاريخ بويونجا بيرچوخ كولتور و گلنكده كيشي هر زامان اؤزنه، قادين ايسه اونا باغيملي بير وارليق اولاراق گؤرولموشدور. بو چاليشمادا اؤنجه تاريخ بويونجا قادينين يئري ايرده لنه جك، داها سونرا تورك ادبيياتيندا دييشن قادين ايمگه سينه يئر وئريله جكدير.  

  آچار سؤزلر: قادين، قادين حاقلاري، فئمينيزم، تورك ادبيياتي، باتيليلاشما 



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : تورک, تاریخ, قادین,

آشيق پري نين آزاد روحو

+0 به یه ن

 آشيق پري نين آزاد روحو 

   ترانه واحيد 

     گؤركملي آلمان شرق شوناسي آدولف بئرژئ 1867-جي ايلده لئيپسيقده نشر ائتديرديگي  "مجموعه اشعار شعراي آذربايجان "  آدلي مجموعه ده يازيردي:  " 1829-جو ايلين آخيرلاريندا آراز چايي ساحيل لرينده اوزانان ماراليان كندينده 18 ياشيندا بير قيز ظهور ائتدي. ائشيديلمه ميش بير گؤزلليگه ماليك اولان بو قيز آشيق پري ايدي... " 



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : آشیق,

دده قورقوت حيكايه لرينده قادينلار

+0 به یه ن
دده قورقوت حيكايه لرينده  قادينلار 

  “For most of history, anonymous was a woman.”

Virginia Woolf

  ويرجينا وولف ، بير چوخ توپلومدا  " آنونيم "  اولاراق آدلانديريلان ادبياتين اصلينده قادينلار طرفيندن اوره تيلديگيني ايره لي سورموشدور .وولف -ون بو ايديعاسي قانيمجا دوغرودور، چونكو اسكي اينگيليس ادبياتينا  باخيلديغيندا قادينلارا  " پاسيف، اوسلو، خانيم خانيمجيق، ائوي نين قاديني "  كيمي  روللار يوكلنديگي گؤرولمكده دير. ادبيات اثرلرينده قادينا  ياراشديريلان بو كودلار قادينلارين آرخاسيني گئرچك حياتلاريندا دا  بوراخماميشدير. اؤرنگين  " ادبياتچيليق "  كيمي پرئستيژلي بير مسلك -  قادينلارين هيستريك، گووه نيلمز و داها آز  " آغيللي "  ياپيلاري گؤز اؤنونه  آلينديغيندا- ارككلره لاييق گؤرولموش؛ كورئر بئل(Currer Bell)، جورج  اليوت(George  Eliot)، جورج ساند(George Sand) كيمي اؤنملي اينگيليس ادبياتي اوستادلاري اركك آدلار  قوللاناراق اثرلريني ياييملادا بيلميشديلر.



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : دده,

عوثمانليدا يايينلانان تورك قادين درگيلري

+0 به یه ن

 

  عوثمانليدا يايينلانان تورك قادين درگيلري

   توركييه ده بوگون قادينلار اوچون بير چوخ درگيلر ياينلانماقدادير.  آنجاق عوثمانلي  قادين درگيچيليگي نين گئچميشي نين چوخ زنگين اولدوغونو بيليردينيزمي؟............



آرديني اوخو

آچار سؤزلر : قادین, تورک,

ايلك تورك قادين قزئته چي

+0 به یه ن
سئلما ريضا  (1872 - 1931) 

 ايلك تورك قادين قزئته چي

  اتحاد و ترقي جمعييتي نين تك قادين اويه سي 

    آووستيريالي بير آنا و تورك بير آتانين قيزي اولان سئلما ريضا، عوثمانلي دؤنمينده اينتئلئلكتوال بير عاييله نين قيزي ايدي. 1877 ايلينده ايلك عوثمانلي پارلامئنتينده گؤره و آلميش اولان باباسي علي ريضا بَي، ديپلومات اولاراق گؤره و ياپتيغي آووستيريادا تانيشديغي و داها سونرا موسلومان اولان نايله خانيم ايله ائولندي. يئددي اوشاغي اولان جوتون، ان كيچيك قيزلاري اولان سئلما ريضا، اؤزل اؤيرتمنلرين دئنتيمينده درسلر آلدي و 19.يوزايلين سونلارينا دوغرو عاييله سيندن گيزلي اولاراق ايستانبولدان قاچدي و پاريسده اولان ژؤن تورك لئيدرلريندن بؤيوك قارداشي، احمد ريضانين يانينا گئتدي. 

      ائييتيميني سوربون اونيوئرسيته سينده سوردوردو. سئلما ريضا پاريسده ياشاديغي 10 ايل بويونجا عوثمانلي اتحاد و ترقي جمعييتينه اويه اولدو. بو جمعييتين تك قادين اويسي اولان سئلما ريضا، فرانسيزجا اولاراق پاريسده يايينلانان مشورت قزئته سينده و توركجه اولاراق يايينلانان شوراي امّت قزئته سينده چاليشدي. 1908 ايلينده مشروطييتين اعلاني نين آرديندان ايستانبولا دؤنن سئلما ريضا، دؤنوشوندن سونرا قزئته چي ليك ائتمه دي آنجاق، قيزيل آي-ين قورولماسي اوچون چاليشمالارا قاتيلدي. عوثمانلي هلال احمر جمعييتي اولاراق بيلينن بو قورولوشون يؤنتيمينده كي  فيكيرلر ايله همفيكير اولمايينجا 5 ايل بويونجا گئنل سئكرئتئرليغيني ائتديگي بو قورولوشدان آيريلدي. 1931 ايلينده 59 ياشيندا اؤلن سئلما ريضاين قلمه آلديغي ايكي روماني وار.  سئلما ريضا خانيم'ين 1892ده قلمه آلديغي  " اُخوت-قارداشليق " -داكي  فلاكتين ندني، اسكي بير جارييه اولان قاينانانين ائوده كي  ايقتيدار توتغوسو و ديگر جارييه لرين يئني گليني قيسقانمالاري دير. 

      قادينين كيمليك موجاديله سي نين رومانداكي ايلك تمثيلچيلري سايابيله جگيميز فاطما عالييه و سئلما ريضا خانيملارين رومانلاريندا ائييتيملي بير عوثمانلي قاديني نين خيال ائتديگي عاييله مودئليني تاپماق مومكوندور. 

قايناق: كيم كيمدير

كؤچورن : آيدا بيات 




آچار سؤزلر : قادین, تورک,